قصه از زمانی شروع شد که بوی مشمئزکننده فاضلاب خمیرمایه، اهالی سیاه
منصور دزفول را به شدت آزار می‌داد و باعث شده بود مشکلات پوستی و تنفسی
فراوانی برای اهالی ایجاد شود.
علاوه بر این، ورود فاضلاب خمیرمایه به چاه‌ها، آب‌های زیرزمینی را نیز تحت تاثیر قرار داد و آلودگی‌هایی ایجاد کرد.
از طرف دیگر، تولید خمیرمایه یکی از اساسی ترین نیازهای کشور همواره مورد
توجه بوده و نمی‌توان از این تولید دست برداشت ولی نکته قابل توجه این است
که به گفته کارشناسان، آلودگی ناشی از فاضلاب خمیرمایه به قدری خطرناک است
که برخی کشورها واردات این محصول را بر تولید آن ترجیح داده‌اند.
اکنون
این محصول پرکاربرد که به علت نایاب بودن پیش از تولید، سفارش خرید دارد،
در دزفول تولید می‌شود که اگرچه نقطه قوتی برای شهرستان است ولی باید اصولی
انجام شود تا شاهد مشکلات زیست محیطی در منطقه نباشیم؛ فراموش نکنیم هیچ
تولیدی بر سلامت مردم مقدم نیست.
فاضلاب خروجی از کارخانه خمیر مایه
حاوی مقادیر زیادی مواد آلی و رنگ بوده و برای محیط زیست مضر و خطرناک است؛
دفع مستقیم و مستمر این پساب در خاک موجب کاهش کیفیت خاک و از بین رفتن
محصولات کشاورزی می‌شود.
ضمن اینکه درصورت تخلیه فاضلاب خمیرمایه در رودخانه یا دریا، حیات آبزیان در معرض تهدید جدی قرار می‌گیرد.
برای آشنایی با این معضل بهتر است بدانیم خمیر مایه از نوعی مخمر به نام ساکاروماسس سرویزیه تشکیل شده است.
خمیر مایه موجود تک سلولی زنده‌ای است که طی روند پیچیده‌ای نشاسته و
قندهای موجود در آرد را درنهایت تبدیل به گاز کربنیک و الکل می‌کند.
گاز کربنیک تولید شده موجب متخلخل شدن بافت خمیر و انبساط آن می‌شود که به اصطلاح خمیر «ور» می‌آید.
الکل تولید شده در هنگام پخت تبخیر شده و یکی از عوامل اسفنجی شدن نان
است؛ خمیر مایه به علت شکستن زنجیره‌های بلند نشاسته هضم نان را برای
دستگاه گوارش آسان می‌کند.
اکنون با توجه به واقع شدن شرکت خمیر مایه
در نزدیکی شهر سیاه منصور و ورود فاضلاب و پساب خمیرمایه در این منطقه
مشکلات فراوانی برای اهالی و همچنین محیط زیست ایجاد کرده است که باید
چاره‌ای برای آن اندیشید.
فاضلاب خمیرمایه، بزرگترین مشکل زیست محیطی ایران
به گفته یک فعال محیط زیست دزفول، ورود فاضلاب خمیرمایه به محیط زیست
بزرگترین مشکل زیست محیطی ایران تلقی می‌شود؛ در حال حاضر چنین شرکتی در
ایران نداریم و چون محصول این شرکت نایاب است مسوولان از هیچ تلاشی برای
ادامه فعالیت شرکت دریغ نمی‌کنند.
سید محسن رضا زاده ادامه داد: انواع
جریمه‌ها و توقف تولید برای این شرکت درنظر گرفته شده ولی اقدام اساسی در
این خصوص انجام نشده است.
این دوستدار محیط زیست دزفول با بیان اینکه مشکل سیستم فاضلاب این شرکت
از ۲۰ سال پیش مطرح است، گفت: بوی مشمئزکننده فاضلاب این شرکت از فاصله
زیاد هم آزاردهنده است ضمن اینکه عبور این فاضلاب از وسط شهر سیاه منصور
مشکلات زیادی برای اهالی ایجاد می‌کند.
به گفته وی، پوشاندن روی فاضلاب هم دردی دوا نمی‌کند البته یک طرح نیمه کاره برای رفع مشکل فاضلاب اجرا شده ولی جوابگو نبوده است.
رضازاده معتقد است: سیستم فاضلابی که اکنون تعبیه شده فاجعه بزرگتری ایجاد
کرده است زیرا زمینی به بزرگی یک زمین فوتبال به عمق ۳۰ متر حفر شده و
فاضلاب وارد این استخر می‌شود.
وی ادامه داد: آب کانال کشاورزی وارد این استخر شده و پس از مخلوط شدن
با فاضلاب شرکت وارد زمین‌های کشاورزی می‌شود؛ در واقع اکنون فاضلاب فقط
رقیق شده و مشکلات انسانی و زیست محیطی آن همچنان باقی است.
این
دوستدار محیط زیست با بیان اینکه محصولات کشاورزی تولیدی با فاضلاب صنعتی و
شیمیایی این شرکت، مضر هستند، اظهارکرد: فاجعه اصلی اینجا است که اگر از
این آب برای محصولات کشاورزی استفاده نشود نیز مشکل دیگری به نام ورود
فاضلاب به چاه‌های آب زیرزمینی وجود دارد.
وی افزود: استخری که توسط این شرکت احداث شده با ۳۰ متر عمق به آب‌های زیرزمینی نفوذ می‌کند که فاجعه است.
رضازاده با اشاره به ورود ۶۰ درصد فاضلاب دزفول به رودخانه دز گفت: بارها
مشکلات و فاجعه‌های زیست محیطی توسط دلسوزان این حوزه بیان شدند ولی
متاسفانه توجهی نشد.
وی ادامه داد: نباید به بهانه نیاز به محصول این شرکت، شاهد چنین فجایع زیست محیطی باشیم.
آلودگی چاه‌های اطراف خمیر مایه دزفول
با توجه به
مشکوک بودن آلودگی آب‌های زیرزمینی با فاضلاب خمیرمایه دزفول، موضوع را از
رئیس امور آب شمال‌غرب خوزستان جویا شدیم که کیسان روئینیان در این باره
گفت: گزارشاتی از تغییر رنگ چاه‌های آب اطراف شرکت خمیرمایه دریافت شد که
کارشناسان مربوطه با اعزام به محل، از آب چاه‌ها نمونه گیری کردند.
به
گفته وی، پس از بررسی‌های انجام شده مشخص شد رنگ و بوی چاه‌های آب تغییر
کرده است لذا مکاتباتی در این خصوص با محیط زیست انجام و موضوع به شورای
تامین شهرستان کشیده شد.
وی با بیان اینکه امور آب همکار محیط زیست برای جلوگیری از آلودگی منابع
آب است، ادامه داد: اخطارهای لازم در این خصوص داده شد و محیط زیست نیز
شکایت‌هایی تنظیم کرد.
روئینیان به برگزاری نشست‌هایی در این خصوص
اشاره و بیان کرد: با حضور نهادهایی چون صمت، محیط زیست و دیگر دستگاه‌های
متولی، نشست‌هایی برای مدیریت این موضوع برگزار شد.
وی با تایید آلودگی
چاه‌های آب زیرزمینی با فاضلاب خمیرمایه افزود: مقرر شده است برای از بین
بردن منشا فاضلاب از سیستم جدید برای تصفیه پساب این شرکت استفاده شود.
رئیس امور آب شمال‌غرب خوزستان بیان کرد: طبق آخرین نشستی که در فرمانداری
برگزار شد شیفت کاری شرکت کاهش یافته و اقدامات سازه‌ای نیز انجام شده و
حجم پساب تولیدی شرکت کمتر شده است.
وی ادامه داد: شرکت خمیرمایه باید سیستم تصفیه خانه‌ای راه اندازی کند که جوابگوی حجم فاضلاب باشد.
حوضچه جدید خمیرمایه از نفوذ فاضلاب به آب‌های زیرزمینی جلوگیری می‌کند
معاون عمرانی فرمانداری ویژه شهرستان دزفول نیز به بازدیدهای مسوولان
مربوطه از وضعیت فاضلاب این شرکت اشاره و بیان کرد: حوضچه جدیدی توسط شرکت
احداث شده که نسبت به ورود فاضلاب به آب‌های زیرزمینی نفوذناپذیر است.
امیر یساری با بیان اینکه حوضچه قدیمی بدون لایه محافظتی بود و فاضلاب به
زمین‌های اطراف و آب‌های زیرزمینی آسیب می‌زد، افزود: این شرکت نباید بیش
از حد مجاز تولید کند بلکه باید طبق مجوز، تولید داشته باشد.
به گفته
وی، این شرکت مجوز محیط زیست دارد ولی تولید بیش از حد مجاز مشکل ساز شده
است؛ اگر به اندازه مجاز تولید داشته باشد، تصفیه خانه جوابگو است.
یساری بیان کرد: منتظر گزارش ادارات مربوطه هستیم تا بتوان در این خصوص
تصمیم گیری کرد؛ با توجه به اینکه در فصل برداشت نیشکر هستیم امکان تولید
بیش از حد مجاز وجود دارد.
شرکت خمیر مایه مدعی رفع تمام مشکلات زیست محیطی است
از طرفی مدیر شرکت خمیرمایه دزفول در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به معضل فاضلاب این شرکت، از پیگیری و رفع تمام مشکلات زیست محیطی از طریق فرمانداری، محیط زیست و دادستانی خبر داد که البته این موضوع باید بیشتر بررسی شود.
وی گفت: فاضلاب این شرکت در گذشته وارد یک محوطه روباز می‌شد که طی ۲
ماه اخیر این محوطه حذف و فاضلاب به سیستم تصفیه خانه بازگردانده شد.
علوی بیان کرد: استخر جدیدی که غیرقابل نفوذ به آب‌های زیرزمینی است توسط
شرکت حفر شده و تمام مازاد فاضلاب دپو شده رای تصفیه وارد تصفیه خانه
می‌شود.
وی به تاکید فرمانداری بر کاهش تناژ تولید این شرکت اشاره کرد و
افزود: برای رساندن ظرفیت تصفیه خانه به میزان تولید فاضلاب، ظرفیت تولید
را به شدت کاهش دادیم و تولید روزانه از ۳۰ تن به ۱۸ تن کاهش یافت.
مدیر شرکت خمیرمایه دزفول اظهارکرد: در حال حاضر ظرفیت تصفیه خانه فاضلاب
خمیرمایه دزفول متناسب و حتی ۲ برابر ظرفیت فاضلاب تولیدی است که طی آخرین
بازدید میدانی معاون محیط زیست استان خوزستان و رئیس محیط زیست دزفول این
اقدامات تبیین شدند.
وی ادامه داد: ارتقای سیستم تصفیه خانه نیز انجام
شده تا بتواند فاضلاب بیشتری تصفیه کند؛ ضمن اینکه فضاسازی و فضای سبز و
درختکاری نیز انجام شده است.
علوی با اشاره به زیرسازی‌های لازم توسط شرکت خمیرمایه برای جلوگیری از ورود فاضلاب به محیط زیست گفت: در حال حاضر هیچ فاضلابی از این شرکت وارد محیط زیست نمی‌شود و طبق آخرین نمونه برداری‌های انجام شده از خروجی فاضلاب شرکت واقع در زیر پل سیاه منصور، سی.او.دی(شاخص بار آلودگی پساب) ۷۰ و مجاز بوده است.
وی افزود: آزمایشگاه معتمد محیط زیست نیز ۲ بار برای فصل‌های تابستان و
بهار آزمایش انجام داده که هر ۲ بار تمام پارامترهای زیست محیطی رعایت شده
است.
مدیر شرکت خمیر مایه دزفول بیان کرد: با اقدامات انجام شده با صرف
۶۰ میلیارد ریال اعتبار در سه ماه اخیر مشکلی برای آب‌های زیرزمینی پیش
نمی‌آید؛ ضمن اینکه ظرفیت تولید شرکت نیز برای رفع مشکل فاضلاب کاهش یافته
است.
وی ادامه داد: فایل ویدئویی و اسناد اقدامات انجام شده توسط شرکت
خمیرمایه برای رفع مشکل فاضلاب تهیه و در اختیار مسوولان مربوطه قرار گرفته
است.
مدیر شرکت خمیر مایه دزفول بیان کرد: برای جبران هزینه قیمت
بالای تولید خمیرمایه در کشور بیش از ۷۰ درصد محصول تولیدی صادر می‌شود
زیرا هزینه تولید با فروش محصول در کشور برابری می‌کند و صرفه اقتصادی
ندارد.
محیط زیست: اقدامات خمیر مایه جوابگو نیست/ پرونده قضایی در حال رسیدگی است
موضوع را از رئیس حفاظت محیط زیست دزفول نیز جویا شدیم که مسعود نوری
پور در این خصوص گفت: ظرفیت تولید این شرکت باید متناسب با ظرفیت تصفیه
خانه باشد البته در حال حاضر به علت نبود مواد اولیه ظرفیت کاهش یافته است.
وی با بیان اینکه حوضچه جدید هم جوابگو نیست، ادامه داد: این حوضچه محل
نگهداری موقت پساب است و زمانی که تصفیه خانه بیشتر از ظرفیت باشد کم کم
وارد تصفیه خانه شود ولی اگر تولید دائم باشد، فرصتی برای تصفیه فاضلاب
نیست.
به گفته نوری پور، با توجه به اینکه فاضلاب این شرکت وارد منابع
آبی و خاک می‌شد، احداث این حوضچه در نگهداری موقت پساب کمک می‌کند ولی
برای مدیریت و تصفیه آن کمکی نخواهد کرد.
وی با بیان اینکه پرونده در
شعبه سوم دادگاه دزفول در دست رسیدگی است، ادامه داد: تصفیه خانه جدید
متناسب با ظرفیت تولید محصول باید احداث شود تا جوابگو باشد.
دادستان عمومی و انقلاب شهرستان دزفول نیز خردادماه امسال با تاکید بر اهمیت حفظ محیط زیست و منابع طبیعی مهلت یک ماهه‌ای به شرکت صنعتی خمیر مایه این شهرستان داده بود تا نسبت به انجام امور پیشگیرانه در راستای رفع مشکلات زیست محیطی، اقدامات لازم را انجام دهد.
میزان خسارت‌های واردشده فاضلاب خمیرمایه به محیط زیست را از زبان
مسوولان مربوطه و همچنین اقدامات شرکت در راستای رفع این مشکلات را شنیدیم.
انتظار می‌رود با توجه به اهمیت حفظ سلامت شهروندان، شرکت خمیرمایه دزفول
با حدود ۲۲ سال سابقه، استانداردهای زیست محیطی لازم را برای تولید رعایت
کند و تصفیه خانه‌ای در حد تولید احداث کند تا شیرینی تولید و خودکفایی جای
خود را به تلخی کام شهروندان و از بین رفتن سلامتی آنها ندهد.
